Pierwszy wśród licznych fabrykantów

Najstarsza we Lwowie fabryka wódek, likierów i rossolisów J.A. Baczewskiego została założona w roku 1782. Założyciel fabryki, wtedy jeszcze Baczeles, rozpoczął rodzinny interes w Wybranówce koło Bóbrki (44 km od Lwowa). Niedługo Leopold Maksymilian Baczewski przeniósł się do Lwowa. Już w 1810 r. przedsiębiorca otrzymał tytuł „cesarsko-królewski nadworny dostawca”. Od tego czasu na efektownych firmowych butelkach i ozdobnych etykietach pojawił się orzeł.

W r. 1856 szefem firmy został Józef Adam Baczewski (1829-1911). Dzięki jego śmiałym pomysłom firma wkrótce zajmuje naczelne pozycje w przemyśle gorzelniczym. Po opanowaniu wewnętrznego rynku Baczewski przekracza granicę kraju, zdobywając nagrody na licznych międzynarodowych wystawach. Sprzyjało temu zastosowanie doskonałej technologii, firmowa receptura, nowoczesne techniczne urządzenia, dobrze zaplanowane akcje reklamowe, wyśmienita jakość wódek i likierów. St. Lem pisze o pawilonie
Baczewskiego na Targach Wschodnich: „szczególnym miejscem stało się dla mnie wielkie zakole, utworzone przez najdłuższy, półokrągły pawilon, który obejmował połową łuku pawilon Baczewskiego (ten wykładany butelkami likierów). Kiedy stanęło się pod wieżą Baczewskiego, można było obudzić echo, śpiące w przestrzeni; klaśnięcie w dłonie, jeżeli dość silne, powtarzało się cztery, pięć, a nawet sześć razy, podobnie jak każdy okrzyk”. Ileż było tych nagród! Rok 1866 – Wiedeń, 1867 – Paryż, 1868 –
Hawr, 1869 -Rudolfheim, Amsterdam, Wittenberg, Altona, 1872 – Moskwa, Londyn, 1873 – Londyn, Wiedeń, 1878 – Paryż, 1882 – Przemyśl, 1888 – Lwów, Grand-Prix na Paryskiej Wystawie 1900 r., 1904- Wiedeń.

J. A. Baczewski aktywnie uczestniczy w życiu społecznym, od roku 1871 stale obierają go radnym Lwowa, bierze udział w ekonomicznym rozwoju miasta, jest hojnym filantropem i mecenasem. W latach 80. XIX wieku siedzibą firmy stał się dawny pałac Cieleckich przy rogatce Żółkiewskiej. W 1893 r. ozdobne czarne marmury z dawnego pałacyku przeniesiono do grobowca Baczewskich, wzniesionego na Cmentarzu Łyczakowskim według projektu arch. J. Schulza. W 1908 r. arch. prof. Władysław Sadłowski dokonał
całkowitej przebudowy rezydencji Baczewskich.

W posiadaniu rodziny znajdowała się kamienica nr 31 na Rynku (dawniej Mazanczowska), właśnie tutaj mieszkała rodzina, a w parterze mieścił się słynny firmowy sklep Baczewskich. Dzisiejszą postać budynek otrzymał w wyniku przebudowy w 1923 r., dokonanej przez arch. Bronisława Wiktora, od tego też czasu fasadę zdobią reliefy Z. Kurczyńskiego.

Po śmierci J. A. Baczewskiego firmę prowadzili jego synowie Leopold (1859-1924) i Henryk (1864-1930). Leopold Baczewski, wykształcony chemik (zdobywał edukację w uniwersytetach Lwowa i Wiednia), wykładał chemię w Akademii rolniczej w Dublanach, był jednym z fundatorów Krajowej Szkoły Gorzelnictwa, Stacji Fermentacyjnej; c.k. komercjalnym radcą, wicemarszałkiem powiatu, wiceprezydentem Izby Handlowej i Przemysłowej, kawalerem orderów Żelaznej Korony i Franciszka Józefa. W Wyższej Szkole Handlu
Zagranicznego Leopold Baczewski ustanowił fundację swego imienia dla zdolnych studentów. Adwokat dr Henryk Baczewski, kawaler orderu Franciszka Józefa, przez długie lata także był radnym miasta Lwowa. Pracując w spółce z bratem, Henryk Baczewski skutecznie zabezpieczał finansowe sprawy firmy.

Po zakończeniu I wojny światowej rozpoczął się nowy okres działania fabryki. Nowy szef, Stefan Baczewski, gorliwie wziął się do rozbudowy rodzinnej firmy. Sławna wytwórnia znakomitych likierów została wyposażona (który to już raz!) w najnowocześniejszy sprzęt technologiczny. Cytuję ówczesną reklamę: „Fabryka posiada 2 maszyny parowe o sile 125 kw, 14 motorów o łącznej sile 70 kw, 3 dynamo o łącznej sile 500 amp; 1 turbo-dynamo o sile 200 amp i cały szereg pomp parowych. Rafineria posiada 3 aparaty rektyfikacyjne systemu Barbeta-Pompego i Savala o sprawności 336 hektolitrów dziennie, 5 aparatów do destylacji ziół i innych surowców oraz prasy hydrauliczne; personel techniczny liczy 20, administracyjny – 30 osób oraz 300 robotników. Zdolność wytwórcza fabryki wynosi dziennie 4, 5 wagonów”. Dzięki pomyślnemu kierownictwu Stefana Baczewskiego firma osiągnęła najwyższe szczyty swej sławy. Likiery i wódki eksportowano niemal do wszystkich krajów europejskich, do Kanady, Ameryki Południowej, Australii. Prawdziwym triumfem stały się wyniki Londyńskiej Wystawy Spirytusowej w 1925 roku, kiedy to produkcja firmy zdobyła wszystkie możliwe nagrody, o czym donosiła europejska prasa. Nazwisko „Baczewski” doprawdy mogło być uważane za swoisty symbol Lwowa. Dodajmy jeszcze, że Stefan Baczewski pełnił obowiązki konsula Austrii w RP, a konsulat austriacki mieścił się w jego rezydencji przy Pełczyńskiej 35.

Po 17 września 1939 r. owoce wieloletniej pracy rodziny Baczewskich zostały kompletnie zniszczone podczas bombardowania Lwowa. Tragicznie zginęli, nie wiadomo w jakich więzieniach i łagrach: Adam Baczewski, syn Henryka i Stefan Baczewski, syn Leopolda… Przedstawiciele nowej władzy wagonami wywozili likiery i wódki Baczewskiego w fantazyjnych butelkach do Moskwy… Nam zaś pozostała tylko pamięć i szeregi efektownych kolorowych butelek z ozdobnymi etykietami i bez nich w zbiorach
kolekcjonerów.

Irina KOTŁOBUŁATOWA (Nr 7, sierpień – październik 1995)

http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Baczewski
Józef Adam Baczewski (często pisany jako Adam Józef Baczewski) (ur. 1829, zm. w maju 1911 we Lwowie) polski przemysłowiec, powstaniec styczniowy.

Ukończył Politechnikę Lwowską. Od 1856 właściciel fabryki wódek i likierów we Lwowie, założonej przez rodzinę Baczewskich w 1782. Adam Baczewski dzięki zainwestowaniu w importowaną nowoczesną aparaturę, budowie rafinerii spirytusu i przede wszystkim dzięki wprowadzeniu nowatorskich metod reklamy (zwłaszcza bardzo ozdobnych i zróżnicowanych butelek – karafek oraz etykiet) uczynił ze swojej firmy największego producenta alkoholu w Polsce i jednego z największych w środkowej Europie. Jednocześnie wprowadził swoje produkty na rynki europejskie, zdobywając szereg nagród na międzynarodowych wystawach i rozszerzając tym samym międzynarodową renomę polskiej wódki. Eksportował do wielu krajów europejskich (m.in. Niemcy, Francja, Wielka Brytania), a także na inne kontynenty (Ameryka Północna, Ameryka Południowa, Australia) pod handlową marką J.A. Baczewski. W okresie II Rzeczypospolitej alkohole spod marki J.A. Baczewski cieszyły się niezmierną popularnością wśród ówczesnych elit. Część majątku przeznaczał na cele filantropijne.

Od 1871 radny miejski Lwowa.

Ufundował jedną z największych kaplic grobowych na Cmentarzu Łyczakowskim zbudowaną przez znanego polskiego architekta Jana Schultza w 1883 i przeznaczoną na mauzoleum rodziny Baczewskich.
Zakład Baczewskich

W 1810 roku władze austriackie przyznały zakładowi Baczewskich Godło Cesarskiego Orła dodając wytwórni splendoru, poprzez nadanie prawa do umieszczenia na szyldzie i etykietach napisu Cesarsko-Królewski Dostawca Dworu. Firma Baczewskich istniała we Lwowie do 1939, gdy fabryka została zbombardowana przez lotnictwo niemieckie, a resztę sprzętu i zapasów rozgrabili Sowieci. Po 1945 potomkowie Józefa Adama Baczewskiego reaktywowali firmę w Wiedniu i wyroby spirytusowe są tam produkowane do dziś pod marką J.A. Baczewski. W 2011 roku na polski rynek alkoholowy powróciła dawniejsza rodzinna marka J.A. Baczewski, ze specjalnie z tej okazji zaprojektowanymi oryginalnymi (polskie wzory odróżniają się od innych wypuszczonych na rynki europejskie) butelkami w kształcie karafek oraz etykietami.
Bibliografia

Stanisław Nicieja, „Cmentarz Łyczakowski”, Wyd. Ossolineum 1989.
Zofja Krzemicka, w: Polski Słownik Biograficzny. T. 1. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1935, s. 202-203.